Chủ Nhật, 25 tháng 12, 2016
Dạy con kiểu Nhật luôn
thấu hiểu, là những bậc bố mẹ, dù rất lo lắng cho tương lai của con, nhưng
chúng ta không thể biết trước được tương lai và chuẩn bị tất cả cho con mình.
Tuy nhiên, bố mẹ có thể trang bị cho con các kỹ năng để thích nghi với mọi hoàn
cảnh, học hỏi mọi điều và giải quyết được mọi khó khăn con gặp phải trên đường
đời.
Chúng ta luôn mong muốn
những đứa trẻ có khả năng tự học bởi vì khi trẻ có thể tự học chúng ta không
cần thiết phải dạy cho trẻ mọi thứ. Bất cứ thứ gì trẻ cần học trẻ đều có thể tự
nghiên cứu được. Bước đầu tiên của việc tự học được là cần phải biết đặt câu
hỏi.
Việc đặt câu hỏi của trẻ
diễn ra hết sức tự nhiên, nên các bậc cha mẹ cần khuyến khích việc đặt câu hỏi
của trẻ. Cách tốt nhất để hình thành kỹ năng đặt câu hỏi cho trẻ là làm gương
trước. Khi bạn và con cùng gặp những điều mới lạ hãy đặt câu hỏi và cùng con
khám phá những câu trả lời có thể xảy ra. Khi trẻ đặt câu hỏi thay vì mắng
phạt hãy khen ngợi trẻ và cố gắng trả lời trẻ.
Thay đổi tương lai của
trẻ bằng những câu hỏi? “Khóa huấn luyện giúp con cái tự tìm ra được việc muốn
làm”
Dạy con kiểu Nhật dạy trẻ phải biết chia sẻ mọi thứ |
Ông bố A có 3 đứa con, 1
đứa là học sinh năm 2 trung học, một đứa là năm 4 tiểu học và đứa còn lại là
năm 2 tiểu học.
Ngày hôm trước, chúng tôi
có dịp đi chơi cùng bố con anh A. Chúng tôi vừa uống trà vừa trò chuyện, bọn
trẻ cũng đã chơi rất vui và càng trở nên thân thiết hơn.
Lúc đó, 2 đứa nhỏ tuổi
hơn giành nhau đồ chơi nên bầu không khí trở nên hơi đáng sợ một chút. Tôi ngồi
quan sát và nghĩ “ nếu cứ như thế thì sẽ cãi nhau mà xem, không biết rồi sẽ thế
nào nhỉ” vừa lúc đó cô con gái học trung học xen vào. Còn cậu con trai lớn thì
chỉ ngồi căng mắt ra nhìn.
Đưa ra quyết định bằng
những “ câu hỏi ”
Người anh trai bắt đầu
cất giọng.
“ em B, em muốn như
thế nào?”
“ em muốn chơi cái này!”
đứa em thứ là em B trả lời.
“ em cũng muốn chơi cái
này!” đứa e út C nói.
“ em C cũng nói như thế ,
em tính làm như thế nào B?” Người anh nói.
Chỉ có như vậy thôi mà
mắt tôi phải dán vào cả 3 người.
“ Em đã nói là e
chơi trước rồi mà em C cứ giành, em không chịu đâu “ B nói.
“Vậy nếu thế thì 2 đứa
tính làm thế nào thì hay nhất? Có đề xuất nào không?”
Tôi thoáng nghĩ, với câu
nói đó thì liệu cậu anh trai này có đúng thật sự là học sinh trung học hay
không? Dù là người lớn cũng không nhiều người biết cách ăn nói giao tiếp giống
như thế đâu.
“ Có cách rồi, anh sẽ
chơi 5 phút rồi đổi nhé! Sau đó, em C chơi xong 5phút thì lại đổi lượt cho anh.
Đổi nhưng cũng có thể chơi cùng, được không?”
“ ừm”
Đề xuất của em B đưa ra
có vẻ là được em C đồng ý. Cũng chính nhờ thế mà tránh được va chạm chân tay.
“Anh trai, tới lượt a rồi đó!” giờ thì quang cảnh chỉ có mỗi câu đó.
Những câu hỏi mang tính
đề xuất, xây dựng, sáng tạo
“ Anh A , những đứa
con của anh thật là tuyệt nhỉ! Khi nào anh cũng để chúng tự giải quyết
những việc như thế này à? Làm thế nào mà anh nuôi dạy chúng được thành những
đứa trẻ như thế này thế?” Tôi hỏi và anh A vừa cười vừa trả lời.
“ Tôi lúc nào cũng
đưa ra những câu hỏi cho các con và nghĩ chúng cũng sẽ làm thế. Nếu có vấn đề
gì xảy ra thì tôi sẽ đưa ra những câu hỏi cho chúng như là “ tại sao lại như
vậy” “ Con muốn thế nào” hay là “ Con nghĩ làm thế nào thì tốt?” , những lúc
chúng cảm thấy không hài lòng thì tôi nói là : “ kêu ca hay phàn nàn đều không
thay đổi được gì đâu nên hãy đưa ra cách giải quyết làm thế nào thì tốt ấy.”.
Cứ như thế tự nhiên những đứa con của tôi cũng bị nhiễm, bây giờ chúng cũng làm
như vậy đó.”
Quả thật ấn tượng. Đúng
thật là như vậy nhỉ! Những bất bình, bất mãn xảy ra dù có nổi nóng hay chửi
mắng thì những bất bình, bất mãn ấy cũng không thể biến mất được nếu không có
cách giải quyết. Những câu hỏi mang tính hướng đến suy nghĩ về cách giải quyết
nếu được đưa ra thường xuyên thì sẽ tạo được thói quen cho trẻ “ nói chuyện với nhau và
cùng tìm ra hướng giải quyết phù hợp!.”
Hướng tới ý thức của
người được đặt câu hỏi
Dạy con kiểu Nhật với câu hỏi sẽ luôn giúp trẻ biết chia sẻ và yêu thương nhau hơn |
Trong câu hỏi , sẽ hiệu
quả nếu “hướng tới ý thức của người được đặt câu hỏi”. Nếu được hỏi “ Lý
do, tại sao không thể trở nên tốt hơn?” thì người được hỏi đó sẽ nghĩ tới
câu “ Mình là đứa trẻ không thể trở nên tốt”. Nếu hỏi “ tại sao lại không nói?”
thì sẽ có thể nhận được câu trả lời rằng “ bố/mẹ đừng nghe lời của một
đứa trẻ xấu”
Chính vì hỏi những câu
như là “ có chuyện gì thế”, “ con muốn như thế nào” hay “con nghĩ làm như thế
nào thì sẽ tốt” thì tự nhiên ý thức của con chúng ta sẽ bắt đầu hướng tới suy
nghĩ tự mình tìm cách giải quyết. Để con có thể làm những việc chúng muốn làm
thì nếu cần thiết phải thương lượng với đối phương thì chúng cũng sẽ bắt đầu
nghĩ tới phương pháp đó.
Tương lai, khi bước ra
ngoài xã hội, năng lực giao tiếp và năng lực suy nghĩ như thế này sẽ trở thành
một tài sản vô cùng lớn. Ý thức của con chúng ta từ bây giờ chẳng phải bị chi
phối bởi những câu hỏi như thế sao. Một lần nữa, tôi đã thực sự ngạc nhiên về
những tác động của những “ câu hỏi” tới việc ý thức được giải pháp để giải
quyết vấn đề của bọn trẻ.
Dạy con kiểu Nhật không hề đơn giản, nhưng nếu bạn dạy con đúng hướng thì nó sẽ đơn giản hóa hơn rất nhiều.
Thứ Sáu, 23 tháng 12, 2016
Cho con cùng dọn dẹp nhà cửa, đi mua sắm, làm bài tập ở nhà, lên kế hoạch vui chơi… là những việc cha mẹ nên khuyến khích con làm trong dịp Tết.
TS Vũ Thu Hương, giảng viên khoa Giáo dục Tiểu học – Đại học Sư phạm Hà Nội - chia sẻ, với kỳ nghỉ Tết dài như hiện nay, các bé thường được cha mẹ cho nghỉ “tẹt ga”. Nhưng sau đó, khi quay trở lại trường học, các bé trở nên chểnh mảng, mệt mỏi, ghét học hơn hẳn. Đó là chưa kể nghỉ dài, trẻ dễ nghịch dại vì thời gian chơi quá nhiều. Có gia đình lại cho con chơi Ipad, Iphone liên tục khiến trẻ có nguy cơ bị tật về mắt hoặc có các vấn đề sức khỏe.
Vậy thời gian nghỉ Tết, con nên làm gì? Dưới đây là 11 điều TS Vũ Thu Hương đưa ra để các bậc phụ huynh tham khảo, giúp con có cái Tết ý nghĩa, vui tươi.
Dạy con kiểu Nhật cho con làm việc nhà là cách để giúp trẻ thấy hứng thú khi đón Tết.
|
Cùng con sửa sang nhà cửa. Rất nhiều gia đình mua sắm thêm đồ đạc, sơn sửa lại nhà cửa đón Tết. Nếu công việc không quá nặng nhọc thì các cha mẹ có thể rủ con làm cùng.
Ví dụ, con có thể sơn nhà cùng bố. Cha mẹ chỉ cần mặc cho con bộ quần áo cũ, hướng dẫn sơn thì chúng ta sẽ có thêm một "thợ sơn" rất nhiệt tình. Những khe nhỏ của tường nhà, góc nhà sẽ là nhiệm vụ của con và chiếc chổi sơn.
Cho con cùng tham gia ý kiến khi mua sắm. Cả nhà có thể họp gia đình, bàn bạc xem trong Tết này sẽ mua sắm thứ gì. Nếu con đã biết chữ, cha mẹ có thể nhờ con làm “thư ký” để ghi những món đồ cần mua lại. Điều này sẽ khiến con cảm thấy mình trưởng thành hơn.
Cùng con đi chợ Tết mua sắm. Các cha mẹ đều đưa con đi chợ Tết cùng, nhưng rất ít cha mẹ giao trọng trách chọn đồ để mua cho các con. Việc này các con làm rất dễ mà lại có thể tranh thủ dạy con về kỹ năng mua sắm. Các cha mẹ có thể nhờ con chọn mặt hàng cần mua, xem ngày sản xuất, hạn sử dụng, số lượng… của món hàng.
Khi đi mua, nhớ dặn con chọn các đồ đông lạnh sau cùng để khỏi bị tan đá trước khi về đến nhà. Các cha mẹ chắc chắn sẽ thấy con ngoan ngoãn, chỉn chu và người lớn hơn khi chung tay đi chợ cùng cả gia đình.
Cùng con chuẩn bị bánh chưng. "Khi tôi mới 5 tuổi đã được bố mẹ và ông bà cho gói chiếc bánh chưng đầu tiên trong đời. Có lẽ đó là trải nghiệm tuyệt vời rất Tết mà cả đời tôi không thể quên. Đồng thời với trải nghiệm đó, những đêm thức cùng đun bánh chưng với bố là điểm nhấn vô giá của những cái Tết trong suốt tuổi thơ của tôi.
Các em bé sẽ làm được nếu có sự hướng dẫn tỉ mỉ của cha mẹ. Hãy cho các bé làm để các con vừa học kỹ năng sống, vừa trải nghiệm Tết thật rõ nét và chân thực nhé” – nhà giáo Vũ Thu Hương chia sẻ.
Chuẩn bị quần áo đẹp đón Tết. Tủ quần áo của con đầy ắp những quần áo đẹp. Nhưng Tết luôn là dịp để chúng ta trưng diện. Con cũng cần có niềm vui đó. Tuy nhiên, con sẽ có những sở thích ăn mặc riêng. Vậy nên việc cha mẹ cho con lựa chọn quần áo mặc Tết, tự tay giặt sạch, phơi khô, gấp gọn gàng sẽ giúp con có thêm niềm háo hức đón Tết.
Lên kế hoạch vui chơi. Ngày Tết là dịp nghỉ rất dài. Đi chúc Tết ở đâu, chúc như thế nào, đi đâu du Xuân… là những việc mọi khi cha mẹ vẫn hay tính toán. Gia đình nên cùng nhau bàn bạc việc đó và cho con tham gia lập kế hoạch nghiêm túc.
Nhân tiện đó, cha mẹ cũng dặn dò con cách chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi, chúc Tết, cách nhận phong bao lì xì, cách giữ tiền để khỏi mất mát, cách giữ im lặng khi người lớn đang nói chuyện, cách ăn uống sao cho lịch sự…. Các em bé nếu được dặn dò trước chắc chắn sẽ ngoan ngoãn và lễ phép hơn là không được dặn dò.
Dọn nhà đón Xuân. Công việc dọn nhà thật mệt mỏi, đặc biệt là những gia đình có con nhỏ. Nhưng các bạn ấy ai cũng có thể giúp cha mẹ dọn dẹp nhà nếu được yêu cầu. Những lời khen ngợi kịp thời sẽ làm các bạn ấy hào hứng hơn và sẽ giữ nhà sạch hơn nhiều đấy nhé!
Cùng ông bà, cha mẹ chắp tay cúng tổ tiên. Thờ cúng tổ tiên là phong tục của dân tộc Việt. Các em nhỏ tuy còn bé nhưng cũng nên dần tiếp cận phong tục này bằng việc cùng cả nhà chắp tay lễ tại bàn thờ ngày Tết. Các bé cũng học được phong tục chờ cho hương tàn rồi mới thụ lộc Tết. Điều này còn giúp các bé tăng khả năng kiên nhẫn.
Làm bài tập. Bao giờ cũng vậy, bài tập Tết luôn dài nhất. Để con không quá mệt mỏi với lượng bài tập này, các cha mẹ nên chia nhỏ ra thành các cụm bài. Mỗi ngày, các cha mẹ yêu cầu con giải quyết hết một cụm nhỏ.
Con có thể nghỉ ngày 30, mùng 1, mùng 2 Tết; sau đó, bắt đầu từ mùng 3, con lại tiếp tục giải quyết nốt những cụm bài còn lại. Công việc này sẽ giúp con nhanh chóng lấy lại tư thế học hành sau kỳ nghỉ Tết dài.
Tập thức dậy sớm. Thường sau một kỳ nghỉ quá dài, các bé rất ngại dậy sớm. Đặc biệt khi Tết thường là những khoảng thời gian rét mướt. Tuy nhiên, cha mẹ cũng nên tập cho con thức dậy đúng giờ đi học trước ngày nhập học trở lại độ 2, 3 ngày. Thói quen được dần hình thành thì khi con quay trở lại lớp học, con sẽ không cảm thấy quá ngại và mệt mỏi.
Vui mừng trở lại lớp học. Để con có thể hào hứng đi học, ngoài các bước chuẩn bị như trên, các cha mẹ nên chuẩn bị cho con một gói kẹo để con đến làm quà mừng tuổi cho cô giáo và bạn bè. Điều này sẽ giúp buổi học đầu tiên của con sau Tết trở nên đáng yêu hơn nhiều.
TS Vũ Thu Hương khẳng định: “Tết là thời gian nghỉ rất dài. Nếu con làm được 11 việc như trên, con sẽ cảm nhận sâu sắc hương vị Tết đặc trưng cổ truyền.
Ngoài ra, con cũng sẽ trưởng thành hơn, chỉn chu hơn; sẵn sàng và nhiệt tình hơn với buổi học sau Tết và dễ dàng quay lại nhịp học tập bình thường”.
Dạy con kiểu Nhật chúc bạn nhân dịp Tết có thể dạy con tốt hơn.
Thứ Năm, 22 tháng 12, 2016
Các bố mẹ thường rất ngạc nhiên khi nghe các chuyên gia chia sẻ rằng họ không dùng bất kỳ hình phạt nào với con, nhưng bọn trẻ vẫn luôn cư xử tốt. Bí quyết dạy con của họ có thể khiến bạn bất ngờ.
Trẻ em luôn học hỏi từ chính cuộc sống hàng ngày và cách hiệu quả nhất để dạy bọn trẻ là làm mẫu và đối xử với chúng theo cách mà bạn muốn chúng đối xử với người khác, bằng tình thương và sự thấu hiểu chứ không phải la mắng hay sử dụng các biện pháp kỷ luật.
Điều đó không có nghĩa rằng bạn không đưa ra những quy tắc hành xử. Không chạy ngoài đường, không đánh em, không đi tiểu trên thảm, không hái trộm hoa của hàng xóm, không làm tổn thương các con vật... đều là những nguyên tắc mà bạn tự lập ra để dạy con nhưng không cần phải phạt trẻ chỉ để ép chúng làm đúng các quy định đó.
Dạy con kiểu Nhật dạy con không cần dùng roi vọt. Ảnh minh họa.
|
Chắc bạn sẽ thắc mắc làm sao trẻ có thể học cách không mắc lại sai lầm cũ nếu bạn không phạt chúng ở lần sai đầu. Bạn luôn cho rằng phải phạt bọn trẻ để dạy cho chúng một bài học. Thực tế, các nghiên cứu chỉ ra rằng sử dụng hình phạt với trẻ sẽ tạo ra những hành động sai trái hơn.
Khi bị phạt, trẻ sẽ cảm thấy tức giận và trở nên phòng thủ với mọi thứ xung quanh. Một loại hóc-môn có tên là Adrenalin sẽ nhấn chìm bọn trẻ trong cảm giác muốn chiến đấu thay vì hòa bình, hợp tác. Trẻ sẽ sớm quên những hành động xấu khiến chúng bị phạt và tạo cảm giác sợ hãi, muốn che đậy ở trẻ.
Thay vì phạt trẻ, bạn hãy quan tâm, yêu thương và trở thành những tấm gương để chúng noi theo. Khi đó, trẻ sẽ chấp nhận những quy tắc chúng ta đưa ra một cách dễ dàng hơn.
Điều chỉnh cảm xúc của bản thân
Đó cũng là một điểm bọn trẻ sẽ học từ bạn. Đừng hành động nóng vội khi đang tức giận hay chán nản. Hãy hít thở thật sâu, đợi đến khi bạn bình tĩnh hơn và làm chủ được tình hình.
Học cách thấu hiểu
Bạn phải hiểu rằng khi bọn trẻ nóng giận thì chúng không thể học được gì. Thay vì giảng giải, hãy đưa chúng đến một nơi yên tĩnh, giúp chúng bình tĩnh lại. Đó không phải là một hình phạt mà là một cơ hội để bạn hiểu con hơn. Nếu trẻ vẫn tỏ ra sợ hãi và hoảng sợ, đừng cố giải thích về lỗi lầm của con. Thay vào đó, bạn hãy tạo cho trẻ một cảm giác an toàn và được yêu thương. Sau đó, khi con cảm thấy bình tĩnh hơn, bạn có thể gần gũi con và nói cho con hiểu vấn đề.
Dạy con kiểu nhật thay vì quát mắng nặng lời, hãy thấu hiểu con bằng những cử chỉ yêu thương và lời nói nhẹ nhàng. (Ảnh minh họa)
|
Giúp đỡ con
Lấy ví dụ như việc tập ngồi bô, bạn sẽ phải giúp con ở những lần đầu. Nhưng khi con đã làm nhiều lần, chúng sẽ tự tin hơn và có thể tự làm. Điều này cũng tương tự như khi bạn dạy con nói lời Cảm ơn, Đợi đến lượt, Không làm quên đồ, Làm bài tập về nhà và nhiều điều khác nữa. Tạo thói quen là một điều rất quan trọng giúp trẻ có những khung hướng dẫn xây dựng những kỹ năng cơ bản, giúp hình thành tính cách cho trẻ. Bạn có thể nổi điên với việc trẻ liên tục quên áo khoác nhưng việc la mắng không giúp trẻ ghi nhớ.
Kết nối trước khi đưa yêu cầu
Trước khi bạn đưa ra những hướng dẫn hay những yêu cầu đối với con, hãy cho trẻ thời gian để làm quen với bạn, đánh thức ham muốn học hỏi từ trẻ. Hãy nhớ rằng trẻ sẽ cư xử sai khi chúng cảm thấy tiêu cực về bản thân và không có sự kết nối với người xung quanh.
Ví dụ:
- Cúi xuống và nhìn ngang tầm mắt con: “Con đang cư xử không tốt đâu… Hãy nói cho mẹ điều con muốn.... và không được cắn”
- Ôm con: “Con ước rằng mình có thể chơi lâu hơn…nhưng đến giờ đi ngủ rồi”
- Ánh mắt âu yếm: “Trông con có vẻ đang rất buồn”
Đưa ra những quy tắc với sự đồng cảm
Tất nhiên bạn sẽ muốn nhấn mạnh vào một vài quy tắc nhưng bạn cũng cần quan tâm đến cảm xúc của trẻ. Khi trẻ cảm thấy được hiểu, chúng sẽ chấp nhận những nguyên tắc dễ dàng hơn.
Đừng trách móc, chỉ trích trẻ, hãy luôn rộng lượng và giúp con biết cách sửa sai, đó là cách dạy con nghe lời khôn ngoan của cha mẹ thông thái. (Ảnh minh họa)
|
Hướng dẫn trẻ cách sửa sai
Hãy hướng dẫn trẻ bài học này thật sớm để bạn có thể truyền tải những thông điệp của bản thân một cách dễ dàng nhất. Ví dụ như việc bạn dùng khăn giấy lau sạch sữa đổ của con, không phàn nàn và không xấu hổ. Khi trẻ lớn hơn, chúng sẽ bình tĩnh khi xử lý những cơn cáu giận với các em. Tấm gương về sửa lỗi và xin lỗi sẽ giúp con học một cách nhanh nhất.
Hãy nhớ rằng tất cả các hành vi sai trái cũng là một cách ứng xử theo một nhu cầu chính đáng nào đó (mặc dù sai).
Khi con hành động sai, chúng cũng có những lí do riêng. Lúc đó, bạn nên quan sát xem có phải trẻ đang cáu vì thiếu ngủ hay vì một lí do nào đó không. Hãy trò chuyện với con hoặc cho trẻ thời gian riêng để khóc và giải phóng cảm xúc xáo trộn bị kìm nén. Sau khi trẻ thỏa mãn những nhu cầu cơ bản trên, chúng sẽ hiểu và dừng những hành vi sai trái.
Gia tăng kết nối với con hàng ngày
Hãy tắt điện thoại, máy tính và trò chuyện với con để nghe con thủ thỉ những điều thầm kín nhất. Khi bạn trở thành một người bạn của trẻ, chúng sẽ dễ hợp tác hơn.
Hãy nhớ rằng sự tốt bụng là một phép màu
Tất nhiên là bạn phải tốt với con nhưng hãy làm như vậy với bản thân mình nữa. Bạn không thể là những người cha mẹ giàu tình thương nếu bạn không yêu chính bản thân mình. Hơn thế, con của bạn có thể sẽ hành động đúng như những gì chúng thấy từ bố mẹ. Do vậy, hãy bắt đầu yêu thương bản thân ngay từ hôm nay nhé!
Dạy con kiểu Nhật chúc bạn thành công!
(Theo Trí Thức Trẻ)
Đăng ký:
Bài đăng